W weekend 28-29 września 2024r. w Skarżysku-Kamiennej odbywał się Skarżyski Kongres Badaczy i Sympatyków Kolei, zorganizowany w przeddzień 140. rocznicy powstania Drogi Żelaznej Iwangrodzko-Dąbrowskiej przez Fundację Wczoraj dla Jutra i Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Skarżysku-Kamiennej, przy wsparciu Prezydenta Miasta Skarżyska-Kamiennej.
Dwudniowy kongres był wyjątkową okazją do zgromadzenia ekspertów, historyków oraz miłośników kolei z całej Polski, którzy przybyli, by podzielić się swoimi badaniami i spostrzeżeniami na temat kolejnictwa, jego historii oraz wpływu na rozwój gospodarczy regionów, przez które przebiegała linia.
Pierwszy dzień obrad rozpoczął się o godzinie 10.00 w Powiatowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Skarżysku-Kamiennej.
Pierwszym prelegentem była dr J. Ewa Leśniewska, która w swoim referacie zatytułowanym „Jan Gotlieb Bloch. Nie tylko król kolei żelaznych…” przybliżyła postać jednego z najważniejszych inwestorów i twórców kolei w Polsce, pokazując jego szeroki wkład nie tylko w rozwój kolejnictwa, ale również w inne dziedziny życia gospodarczego i społecznego.
Następnie dr Maciej Cichoń skupił się na samej Drodze Żelaznej Iwangrodzko-Dąbrowskiej, omawiając jej znaczenie w kontekście nadziei i problemów związanych z budową tej linii kolejowej oraz jej wpływu na rozwój gospodarczy między Wisłą a Pilicą w latach 1885-1914.
W kolejnym wystąpieniu Marcin Medyński przedstawił referat pt. „Skarżysko-Kamienna – miasto stworzone przez kolej”, pokazując, jak infrastruktura kolejowa miała kluczowy wpływ na rozwój Skarżyska-Kamiennej i uczynienie z niego ważnego ośrodka przemysłowego.
Dr inż. Bartosz Kozak natomiast omówił wpływ Drogi Żelaznej Iwangrodzko-Dąbrowskiej na rozwój linii wąskotorowych w rejonie Gór Świętokrzyskich, podkreślając jej znaczenie w kontekście lokalnego transportu i rozwoju gospodarczego regionu.
W dalszych częściach kongresu prof. Piotr Tusiński przedstawił temat „Wpływ kolei Iwangrodzko (Dęblińsko)-Dąbrowskiej na industrializację i urbanistykę Radomia do wybuchu II wojny światowej”, pokazując, jak kolej wpłynęła na przemiany gospodarcze i urbanistyczne Radomia.
Kolejny prelegent, Piotr Skucha, w swojej prezentacji „Tunel kolejowy pod wzgórzem Piaskowiec – geneza, historia i teraźniejszość” opowiedział o historii budowy oraz aktualnym stanie jednego z najbardziej niezwykłych obiektów inżynieryjnych w okolicy.
Pierwszy dzień rozmów o kolei i jej historii zakończyło wystąpienie Krzysztofa Głowackiego, który zaprezentował „Źródła do dziejów Drogi Żelaznej Iwangrodzko-Dąbrowskiej w zasobie Archiwum Państwowego w Radomiu”, przedstawiając dokumenty i źródła archiwalne jako kluczowy element do dalszych badań nad historią tej linii.
Uczestnicy kongresu sobotniego popołudnia wzięli udział w spacerze „śladami skarżyskich kolejarzy”, który prowadził przez historyczne miejsca związane z koleją w Skarżysku-Kamiennej. Spacer zakończył się w Miejskim Centrum Kultury, gdzie nastąpiło uroczyste otwarcie wystawy pt. „Kolej Iwangrodzko-Dąbrowska – wielość perspektyw”. Ekspozycja pokazuje historię i znaczenie tej linii kolejowej z różnych punktów widzenia, od inżynieryjnych po społeczno-ekonomiczne.
Drugiego dnia zjazdu odbyło się spotkanie, w trakcie którego rozmawiano o organizacji przyszłorocznych obchodów 140-lecia Drogi Żelaznej Iwanogrodzko-Dąbrowskiej.
